Gmina Dobrzyca

PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE

Gmina Dobrzyca leży w południowej części województwa wielkopolskiego na Nizinie Wielkopolskiej, stanowiąc część Wysoczyzny Kaliskiej. Położona jest ok. 95 km od Poznania – stolicy Wielkopolski, 45 km od Kalisza.

Dobrzyca liczy 3,2 tys. mieszkańców, a położona jest 12 km na zachód od Pleszewa przy drodze Pleszew – Koźmin i 17 km od Jarocina. Gmina należny do powiatu pleszewskiego. Zajmuje obszar 117 km2 . Podzielona jest na 17 sołectw, obejmujących 19 wsi. Są to sołectwa: Czarnuszka, Dobrzyca, Dobrzyca – Nowy Świat, Fabianów, Galew, Izbiczno, Karmin, Karminek, Karminiec, Lutynia, Polskie Olędry, Sośnica, Sośniczka, Strzyżew, Trzebin, Trzebowa, Koźminiec.

Teren Gminy Dobrzyca zamieszkuje 8,5 tys. osób. Sąsiaduje z gminami: Pleszew, Raszków, Krotoszyn, Rozdrażew, Jarocin, Koźmin Wielkopolski i Kotlin. Gmina Dobrzyca na charakter rolniczo – przemysłowy z wysokim poziomem produkcji rolnej i dużą aktywnością gospodarczą.

W ogólnej powierzchni gminy 11. 671 ha, użytki rolne zajmują 10. 336 ha ( 88, 6%), lasy, grunty leśne zadrzewione i zakrzewione – 841 ha ( 7,2%) i pozostałe 494 ha ( 4,2%). W rolnictwie dominują indywidualne gospodarstwa rolne. Jest ich 906. Uprawia się w nich przede wszystkim zboża, ziemniaki, buraki cukrowe, rzepak. W produkcji zwierzęcej dominuje chów trzody chlewnej. Na pozostałych użytkach rolnych gospodarują m. in.: Rolniczy Kombinat Spółdzielczy „ Nowy Świat”, Przedsiębiorstwo Rolne Taczanów Sp. z o. o. z siedzibą w Karminie, Gospodarstwo Rolne „ Agroplant” Dobrzyca.

Na koniec 2005 roku na terenie gminy ( w ewidencji urzędu gminy) zarejestrowanych było 263 czynnych podmiotów gospodarczych. Główne branże to handel, gastronomia, budownictwo, usługi, produkcja wyrobów.

Gmina jest zwodociągowana, stelefonizowana, posiada dobry odbiór telefonii komórkowej. Rozpoczęta gazyfikację gminy, która obejmuje częściowo wsie: Dobrzyca, Strzyżew, Izbiczno, Sośniczka, Karminek, Karminiec, Trzebowa. Przystąpiono do budowy oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej w Dobrzycy. Gminę obsługują dwa banki: Bank Spółdzielczy w Dobrzycy oraz Agencja PKO BP w Dobrzycy.

HISTORIA GMINY

Pierwsza wzmianka o Dobrzycy, dawniej mieście teraz wsi, pochodzi z 1327 r. Wykopaliska archeologiczne dokumentują jej przeszłość już na czasy rzymskie, podobnie jak Lutyni, Sośnicy, miejscowości położonych również na terenie gminy.

Dobrzyca była gniazdem rodowym Dobrzyckich herbu Leszczyc. Nazwa Dobrzyca wywodzi się od rzeczki Dobrzycy, której w XVI w. nazwę zmieniono na Potokę. Osada rozwijała się dzięki traktowi handlowemu biegnącemu z Koźmina do Kalisza. W roku 1440 Dobrzyca otrzymała prawa miejskie rąk Władysława Warneńczyka, a herbem był krzyż Jerozolimski na czerwonym tle. Była niewielkim miasteczkiem rolniczym. W XVII wieku, w czasie potopu szwedzkiego, Dobrzyca została zniszczona. Nawiedzały Dobrzycę i okolice różne klęski, jak epidemia cholery w latach 1624 i 1707 – 1712, a także pożary m. in. w 1752r. i 1777r. Pod koniec XVIII w., gdy właścicielem Dobrzycy był Augustyn Gorzeński, następuje ożywienie gospodarcze. Po pożarze w 1777 r. odbudowano miasto i nadano mu czytelny wyraz architektoniczny z czworobocznym rynkiem. W 1778 r. Zbudowany został obecny kościół drewniany posiadający piękne wyposażenie wnętrza, jednolite rokokowe z lat 1780 -1783, wykonywane przez rzeźbiarza kaliskiego Franciszka Eytnera. Miasto otrzymuje nowe przywileje m. in. organizuje dwanaście jarmarków w ciągu roku; również rzemieślników.

W czasie Wiosny Ludów w 1848 r. mieszczanie i okoliczna ludność wystąpiła przeciwko władzom pruskim. Na czele Powiatowego Komitetu Narodowego stał dziedzic Sośnicy, patriota – Michał Chłapowski. Ranny w czasie walk w Koźminie Wielkopolskim zmarł w tamtejszym zamku. Pochowany został w kościele w Sośnicy. Koniec XIX w. to okres, w którym na terenie Dobrzycy powstają pierwsze zakłady przemysłowe np.: mleczarnia, zakład produkcji pantofli, także Kółko Rolnicze, Bank Spółdzielczy, organizacje społeczno – kulturalne jak Koło śpiewacze, nadal działa Bractwo Strzeleckie.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Dobrzyca maiła charakter ośrodka rzemieślniczo – usługowego. Działała Towarzystwo Przemysłowców.

Powstawały liczne organizacje o charakterze świeckim i kościelnym: Towarzystwo Wincentek, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, Towarzystwo Gimnastyczne „ Sokół”, OSP. Działają partie polityczne m. in. tu rozpoczął działalność Stanisław Mikołajczyk. W 1934 r. Dobrzyca traci prawa miejskie.

W okresie powojennym rozwija się spółdzielczość ( m. in.: RSP, GS, SKR, spółdzielczość mleczarska). Powstaje wiele obiektów, jak: Gminny Ośrodek Zdrowia w Dobrzycy, nowe szkoły podstawowe w Dobrzycy, Lutyni i Galewie, remizy strażackie w Fabianowie i Izbicznie, Bank Spółdzielczy w Dobrzycy i wiele innych. Bardzo dużo zrobiono w drogownictwie. W wyremontowanych i rozbudowanych obiektach znalazły siedzibę Gminny Ośrodek Kultury i Gminna Biblioteka Publiczna w Dobrzycy.

Zawiązała się Spółdzielnia Mieszkaniowa w Dobrzycy. Dzięki wyprowadzenia lokatorów z pałacu w Dobrzycy mogło powstać muzeum.

GALERIA ZDJĘĆ

INSTYTUCJE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

Do podstawowych instytucji użyteczności publicznej można zaliczyć:

• 3 niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej
• 2 gabinety stomatologiczne
• Apteka
• Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
• Posterunek Policji
• OSP
• Gminna Biblioteka Publiczna
• Koło Gospodyń Wiejskich
• Dom Kultury
• Bank Spółdzielczy
• Agencja PKO BP
• Szkoła podstawowa i gimnazjum
• Międzyzakładowy Ludowy Klub Sportowy „ Czarni”
• Uczniowski Klub Sportowy „ Kopernik”

STOWARZYSZENIA

• Towarzystwo Miłośników Ziemi Dobrzyckiej
• Koło Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży
• Stowarzyszenie Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej
• Stowarzyszenie „Nasza Sośnica”
• Wędkarski Klub Sportowy „Nowy Świat”
• Stowarzyszenie Inicjatyw Mieszkańców Gminy Dobrzyca
• Stowarzyszenie Inicjatyw Polskie Olędry
• Stowarzyszenie „Nasz Koźminiec”
• Stowarzyszenie KARP-TRZEBOWA
• Bractwo Strzeleckie pod wezwaniem Św. Tekli w Dobrzycy

ATRAKCJE TURYSTYCZNE

Gmina jest atrakcyjna turystycznie – znajduje się tu wiele zabytków. Przez gminę przebiega żółty szlak turystyczny Pleszew – Lutynia – Dobrzyca o długości 18 km. Gmina poprzez łącznik lokalny włączona została do Transwielkopolskiej Trasy Rowerowej z Poznania do Siemianic k/ Kępna, należy do Stowarzyszenia Wielkopolska Organizacja Turystyczna. Turystów zaprasza się do zwiedzania ciekawych zabytków na terenie gminy. Ważniejsze z nich to:

• Zespół pałacowo – parkowy z końca XVIII w. Dobrzycy, położony w południowo – wschodniej stronie wsi, w miejscu szesnastowiecznej siedziby obronnej. Mieści się w malowniczym parku krajobrazowym, utrzymanym w stylu angielskim. Fundatorem zespołu parkowo – pałacowego, był generał Augustyn Gorzeński, herbu Nałęcz. Ten człowiek o szerokich horyzontach i niewyczerpanej energii, żarliwy patriota, był m. in. adiutantem i szefem kancelarii wojskowej króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, posłem na Sejm Czteroletni, współtwórcą Konstytucji 3 Maja. Zespół w Dobrzycy określony jest jako przykład architektury barokowo – klasycznej, z wyraźnymi już cechami stylu romantycznego. Ujawniają się one zwłaszcza w sposobie wkomponowania poszczególnych budowli w park krajobrazowy. Park, usytuowany u zbiegu dwóch nurtów rzeczki Potoki, powstał równocześnie z pałacem. Był jednym z pierwszych w Wielkopolsce parków krajobrazowych. W przeszłości rosło w parku 120 gatunków drzew i krzewów. Obecnie pozostało około 40 gatunków, przetrwało także kilkanaście drzew – pomników. Do najważniejszych okazów należy ogromny platan, jeden z największych w Europie. Został nasadzony przez Gorzeńskiego, zapewne dla uczczenia Konstytucji 3 Maja.

• Dawny zajazd z końca XVIII w. w rynku w Dobrzycy,
• Drewniany kościół p.w. św. Tekli z 1778 r. w Dobrzycy,
• Kościół poewangelicki ( obecnie parafii rzymsko – katolickiej) z 1821 r. w Dobrzycy,
• Kościół murowany p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z 1802 r. w Lutyni ( Sanktuarium Maryjne),
• Drewniany kościół o konstrukcji zrębowej z 1745 r. p.w. św. Marii Magdaleny w Sośnicy,
• Kościół murowany p.w. św. Barbary z I połowy w. XIX w Karminie,
• Zespoły dworskie w Sośnicy, Czarnuszce, Karminie i Trzebinie,
• Pałac z około 1900 r. ( obecny Dom Pomocy Społecznej) z parkiem w Fabianowie,

Na terenie gminy są interesujące miejsca pamięci, takie jak:

• Pomnik poległych w walce o niepodległość i obronę ojczyzny przy zbiegu ulic Koźmińskiej i Parkowej w Dobrzycy,
• Obelisk na rynku w Dobrzycy ku czci Premiera Stanisława Mikołajczyka, który młodzieńcze lata spędził na Ziemi Dobrzyckiej. Na cmentarzu w Dobrzycy spoczywają prochy jego syna Mariana,
• Obelisk ku pamięci 131 zamordowanych Polaków mieszkańców wsi Berezowica Mała k. / Zbaraża ( Ukraina), a także parafina zamęczonych w czasie okupacji przez hitlerowców, odsłonięty w 1994 r. Na cmentarzu parafialnym w Sośnicy.

BAZA GASTRONOMICZNA

Restauracja „POD PLATANEM”
ul. dr Bulsiewicza 1, 63 – 330 Dobrzyca

tel. 736 633 397

 

Oranżeria Dobrzyca 
ul. Pleszewska 5a, 63 – 330 Dobrzyca

tel. 62 7413039

 

Kawiarnia Muzealna 
ul. Pleszewska 6, 63 – 330 Dobrzyca

tel. 795 640 867

 

Gastro Dobrzyca

ul. Różana 11, 63-330 Dobrzyca

tel. 512 512 915

 

Restauracja Esencja Samku

ul. Klonów 1A, 63-330 Dobrzyca

tel. 575 038 085

BAZA NOCLEGOWA

• Zespół Pałacowo – Parkowy w Dobrzycy dysponuje 7 miejscami noclegowymi.

CIEKAWOSTKI KULTURALNE I CIEKAWI LUDZIE

W kulturze – podstawowe placówki kulturalne na terenie gminy to: Gminne Centrum Kultury w Dobrzycy, w tym 3 biblioteki /z tego 2 filialne/ w Dobrzycy, Sośnicy, Koźmińcu, 1 oddział dla dzieci i młodzieży , 7 punktów bibliotecznych oraz Muzeum: Zespół Pałacowo-Parkowy w Dobrzycy /podległe samorządowi wojewódzkiemu/. Muzeum to wizytówka naszej gminy.

Ważnymi wydarzeniami w 2007 r w muzeum były m. in.: majowe III „Dobrzyckie Spotkania z Klasyką”/m.in. występ Jacka Wójcickiego, spektakl teatru Atlantis „Fircyk w zalotach”, koncerty muzyki klasycznej Filharmonii Kaliskiej, wystawy „Splendor stołu. Srebra stołowe XVI-XX wieku ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, poświęcone postaciom związanym z Dobrzycą i regionem: Augustyn Gorzeński, Kazimierz i Adam Turno, „ Tułacze Wielkopolskiej Ziemi”, IV Ogólnopolski Plener Malarski Dobrzyca 2007 z wernisażem poplenerowym, utworzenie stałej ekspozycji depozytów otrzymanych z Bractwa Strzeleckiego im. Św. Tekli w Dobrzycy, 28 sierpnia w scenerii przypałacowego parku odbył się I Festiwal Kultury Narodów / zespoły ludowe z Sycylii i Ałtaju/, we wrześniu XV Europejskie Dni Dziedzictwa Kulturowego 2007.

Z wydawnictw muzeum należy wymienić m.in. monografię o Dobrzycy autorstwa Róży Kąsinowskiej, foldery związane z wystawami: Splendor stołu, Bractwo strzeleckie w Dobrzycy, 4 plakaty promujące wydarzenia w muzeum, kalendarz ścienny na 2008 r.

Podobnie jak w latach poprzednich do działalności kulturalnej włączały się samorządy wiejskie, organizacje społeczne jak OSP, KGW, koła KSM. Bardzo aktywną działalność prowadziły szkoły /m.in. festyny, imprezy z okazji Dnia Dziecka, Dnia Babci i Dziadka, „Jasełka”, Dni Seniora, okolicznościowe wieczornice, wieczorki taneczne itp.

Jak corocznie, aktywną działalność prowadziło również Towarzystwo Miłośników Ziemi Dobrzyckiej, którą wspierał Urząd Gminy. Ukazały się 2 kolejne numery Notatek Dobrzyckich nr 34 i 35.

W ramach Dni Ziemi Dobrzyckiej finansowanych przez TMZD, Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, Starostwo Powiatowe w Pleszewie:

• zorganizowano przy współudziale KGW ekspozycje „ Rękodzieło i dziedzictwo kulinarne regionu” oraz konkurs na ciasto drożdżowe ,
• opracowano ponad 50 fotografii z pocz. XX w. organizując w panteonie muzeum wystawę „Dobrzyca w starej fotografii”,
• przeprowadzono 20 godz. zajęć pozalekcyjnych w zakresie śpiewu, tańca, i gwary wielkopolskiej,
• wznowiono nr 25 Notatek Dobrzyckich „ Dobrzyca – Monografia historyczna”,

Wspólnie z Gminną Biblioteką Publiczną przygotowano konkurs wiedzy „Stanisław Śniatała: duchowny, społecznik, historyk”.

Towarzystwo czynnie współuczestniczyło w organizowaniu wypoczynku letniego dla dzieci w Dobrzycy m.in. w ramach programu „Wakacje z Bogiem”.

W wrześniu 2007 r. Towarzystwo zorganizowało wycieczkę do Czerniejewa, wsi Koszuty – Muzeum Ziemi Średzkiej, a także Muzeum Napoleońskiego w Witaszycach.

W Gminnym Centrum Kultury działała w 2007 r.: salka komputerowa, salka klubowa pracownia muzyczna, orkiestra dęta, klub seniora.

Swoje pomieszczenia mają i współpracują z GCK, podobnie jak w latach poprzednich: Towarzystwo Miłośników Ziemi Dobrzyckiej, Koło Gospodyń Wiejskich w Dobrzycy. Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Społeczne Ognisko Muzyczne.

Gminne Centrum Kultury nawiązało także stałą współpracę z Zespołem BUSLIK z Mińska na Białorusi oraz ze stowarzyszeniem Jarocin – Veldhoven /Holandia/, a także z Klubem Jarocińskich Dinozaurów Piosenki.

W roku 2007 zorganizowano wiele imprez: koncert rockowy dla młodzieży grupy „Audiogen” turnieje „ Mistrz Tysiąca” i „Darta”, przedstawienie teatralne „ Baśń o smoku wawelskim, konkurs,, Dyktando – z ortografią za pan brat”, cykl imprez w czasie weekendu majowego, współorganizacja festynu charytatywnego „ „Dar serca dla Mateusza”, Festyn Nocy Świętojańskiej „Powitanie Lata” – na boisku w Nowym Świecie.

Ważnym wydarzeniem były II Ogólnopolskie Konfrontacje Artystyczne Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej Dobrzyca 2007 po hasłem „ My też możemy się śmiać, w których wzięło udział ponad 200 niepełnosprawnych.

Z innych wydarzeń można wymienić także: I Dobrzyckie Spotkania Śpiewających Dinozaurów Piosenki”, nagranie płyty CD z kolędami pt. :” Z nadzieją”, spotkanie opłatkowe dla mieszkańców gminy, koncert kolęd, plenerowy festyn Bożonarodzeniowy przed muzeum, organizowano uroczyste obchody Świąt Narodowych np. Święta Niepodległości i wiele innych.

GCK nawiązało i utrzymuje stałą współpracę ze szkołami, przedszkolami, instytucjami kultury organizacjami i stowarzyszeniami z terenu nasze gminy i nie tylko.

W ramach działalności edukacyjno-artystycznej od października 2007 r. w GCK rozpoczęły działalność sekcje artystyczne: rytmiczno wokalna sekcja KRASNALI/przedszkolaków/, tańca nowoczesnego, tańca ludowego, teatralna, śpiewu solowego, śpiewu zespołowego, nauki gry na instrumentach.

W roku 2007 w ramach wydatków rzeczowych m.in. wymieniono 2 okna w pomieszczeniach biurowych GCK oraz 7 okien w Gminnej Bibliotece Publicznej oraz bramę wejściową, przystąpiono do modernizacji pomieszczeń administracji GCK, holu dolnego oraz w małym zakresie sceny w sali widowiskowej.

Zakupiono małe nagłośnienie oraz elektryczne piano ROLAND.

Szczegółowa informacja o działalności GCK w Dobrzycy była tematem sesyjnym obrad Rady Gminy /wcześniej zapoznały się z nią komisje Rady/ w miesiącu marcu 2008 r.

Z innych wydarzeń kulturalnych na terenie gminy należy wymienić m.in. imprezy organizowane z okazji Dnia Kobiet, Dnia Dziecka, bardzo popularne Dni Seniora, które odbyły się w Galewie, Lutyni, Polskich Olędrach, Karminie, Izbicznie, Fabianowie, Sośnicy, Koźmińcu, dożynki w Fabianowie.

W roku 2007 Gmina Dobrzyca była gospodarzem – Dożynek Powiatowych, które odbyły się 2 września w przepięknej scenerii Zespołu Pałacowo-Parkowego.

Starostami byli: Sabina Matuszkiewicz z Koźmińca oraz Jerzy Mielcarz z Dobrzycy a jako asystenci Małgorzata Andrzejczak z Galewa i Adam Maciejewski z Sośnicy.

Udane to były dożynki i na długo pozostaną w pamięci – jak mówili ich uczestnicy.

Jeszcze raz serdeczne podziękowania dla wszystkich, którzy przyczynili się, wnieśli swój wkład w ich przygotowanie.

W dniu 07 lipca 2007 r. odbył się kolejny bo już V Festyn Integracyjny „ Dobrzyca – 2007” tym razem w plenerze parku Zespołu Pałacowo-Parkowego w Dobrzycy. Wymieniony festyn wpisał się na trwałe w kalendarz otwartych imprez artystycznych naszej gminy służąc integracji całego społeczeństwa

Gminny Związek Rolników Kołek i Organizacji Rolniczych wspólnie z Gminną Radą Kobiet w Dobrzycy zorganizowali gminne spotkanie wigilijne, które odbyło się w tym roku w sali Gminnego Centrum Kultury w Dobrzycy.

O czym już od lat powtarzamy, że na bardzo pozytywną ocenę zasługuje kontynuowanie przez młode pokolenie tradycji regionalnych np. chodzenie przebierańców w drugi dzień Świąt Wielkanocnych/ m.in. w Fabianowie, Lutyni, Sośnicy, Dobrzycy/ imprezy organizowane przez szkoły, przedszkola.

Wzrasta kulturotwórcza rola szkół, parafii, wiele robią organizacje społeczne, samorządy wiejskie. Jest coraz więcej imprez, różnych działań. Zamierzamy to wspierać, włączyć w to także jeszcze w większym zakresie Gminne Centrum Kultury.

Mieszkańcy gminy otrzymują szczegółowe informacje o wydarzeniach kulturalnych poprzez prasę lokalną / „Gazeta Pleszewska” , „Życie Pleszewa”/ oraz w „Notatkach Dobrzyckich”.